Şirketlerde Sürdürülebilirlik (Sustainability) Rehberi

Cevap: Organizasyonel sürdürülebilirlik, bir şirketin değişen piyasa koşullarına, krizlere ve rekabete karşı direnç gösterebilmesi ve varlığını uzun vadede aktif tutabilmesidir. Bu, sadece yüksek karlılık ile ölçülemez, firmanın koşullara adaptasyonu, esnekliği ve liderlik gücünü de kapsar.

Bir firmada sürdürülebilirlik için dayanıklılık (resilience) önemlidir.. Dayanıklılık, uzun vadeli bir istikrar hedefidir.

Sürdürülebilirlik, bir şirketin kaynaklarını tüketmeden, çevreye ve topluma zarar vermeden, uzun vadeli değer yaratmasını hedefler. Ancak sürdürülebilirlik yolculuğu düz bir çizgi değildir. İklim değişikliği, pandemi, jeopolitik krizler, ekonomik dalgalanmalar gibi olaylar bu süreci kesintiye uğratabilir. Bu noktada:

• Ekonomik dayanıklılık: Tedarik zincirindeki aksamalara veya talep şoklarına karşı sağlam bir yapı kurmak.

• Sosyal dayanıklılık: Çalışan memnuniyetini, etik iş yapış biçimlerini ve toplumsal etkiyi yönetmek.

• Finansal Dayanıklılık : Zor dönemlerde firmanın ayakta kalabilecek kaynaklara ve stratejiye sahip olması

Türde konulardır. Bu alanlarda güçlü olmayan bir şirket, sürdürülebilirlik hedeflerini gerçekleştiremez.

Cevap: Kurumsal dayanıklılık, kriz anlarında şirketin hızlı karar alabilme ve ayakta kalma kapasitesidir. Güçlü liderlik, açık iletişim ve çevik organizasyon yapısı ile sağlanır.

Kurumsal dayanıklılık, bir şirketin kriz, belirsizlik, değişim ve dışsal şoklara karşı ayakta kalabilme, hızlı adapte olabilme ve sürdürülebilir şekilde devam etme kapasitesidir. Yalnızca krizleri atlatmakla kalmaz; aynı zamanda bu krizlerden güçlenerek çıkma becerisini de kapsar.

Neden Önemlidir?

• Ani piyasa değişimleri
• Pandemiler, savaşlar, ekonomik krizler
• Yönetici değişiklikleri
• Tedarik zinciri aksaklıkları
• Teknolojide değişen koşullar
  gibi durumlar karşısında, yalnızca güçlü değil aynı zamanda esnek ve yeniliklere açık yapılar ayakta kalabilir.

Cevap: Stratejik sürdürülebilirlik, şirketin gelecekteki fırsatlara hazırlanırken mevcut kaynaklarını verimli kullanabilmesi ve uzun vadeli hedeflere de odaklanmasının sağlanmasıdır.

Firmada sadece kısa vadeli başarılar değil, kalıcı uzun vadeli büyüme de hedeflenir. Uzun vadeli fırsatlara odaklanmak, kısa vadede ölçülebilen bir başarı göstermeyeceği ve kısa vadeli karları sınırlı tutabileceği için kısa vadeli bakış açısı ile yapılamaz.

Cevap: Sürdürülebilir büyüme, şirketin hem iç hem dış dengeleri koruyarak ölçülü ve sağlıklı bir şekilde genişlemesidir. Bu, aşırı borçlanmadan kaçınmayı, insan kaynağını tüketmeden uzun vadeye hazırlamayı ve süreçleri uzun vadeye göre optimize etmeyi içerir. Sürdürülebilir büyüme için yüksek müşteri memnuniyeti, yüksek personel kalitesi ve motivasyonu, rakiplere karşı satılabilen ürünler ve sürekli inovasyon çalışmaları gereklidir.

Bunun için risk ve tehditler de stratejik olarak fırsatların yanına eklenir ve bütünsel bir strateji tespit edilir.

Cevap: Bu kavram, bir şirketin içyapısının, kültürünün, liderlik sisteminin ve süreçlerinin kendini sürekli yenileyebilme ve gelişmelere uyum sağlayabilme gücünü ifade eder. Değişen dünyaya ayak uydurabilen şirketlerin organizasyonel olarak sürdürülebilir olmaları kolaydır.

Bunun için kurumsallaşma ve kim olursa olsun insanlara bağımlılıktan kurtulmak kritik önem taşır. Personel motivasyonu ve personel dönüşüm hızı da aynı şekilde önemlidir.

Cevap: Kurumsal yönetişim, karar alma süreçlerinin adil, şeffaf ve hesap verebilir şekilde işlemesini sağlar. Güçlü yönetişim, şirketin uzun ömürlü olmasını garanti altına alır.

Yönetişim (governance), çift taraflı yönetim demektir ve bir şirketin nasıl yönetildiğini, denetlendiğini ve kararlarının nasıl alındığını belirleyen kurallar, yapılar, süreçler ve ilişkiler bütünüdür. Yalnızca kimin karar aldığı değil, kararların nasıl, neye göre, kimin adına ve kimin çıkarı gözetilerek alındığı ile ilgilidir.

Yönetişim önemlidir, çünkü

Kurumsal güven sağlar, Sorumluluk ve hesap verebilirlik kültürü oluşturur, Yatırımcı güvenini artırır, Kriz dönemlerinde şirketin şeffaflık ve tutarlılıkla yol almasını sağlar, Şirketin sürdürülebilirliğini ve itibarını korur.

Cevap: Çalışanların şirkete olan duygusal ve zihinsel bağlılığı, verimliliği artırır, yetenek kaybını önler ve kurum kültürünü güçlendirir. Bu da sürdürülebilir başarıya temel oluşturur.

Çalışan bağlılığı, bir çalışanın şirketine karşı duyduğu duygusal, zihinsel ve davranışsal bağlılığı ifade eder. Bağlı çalışanlar yalnızca işlerini yapmakla kalmaz; şirketin başarısını kişisel hedefleri gibi görür, daha fazla katkı sunar ve uzun vadeli kalmaya istekli olur.

·        Çalışan bağlılığı, sadece “memnuniyet” değildir: Memnun çalışan işini sever ama fazladan çaba göstermeyebilir.

• Sadece “sadakat” değildir: Bağlılık, sadece şirkette kalmak değil; şirkete değer katmak
• Sadece motivasyon da değildir: Bağlılık, derin bir aitlik ve anlam katmaktır.

Cevap: Sürdürülebilir şirketler, vizyoner, insana değer veren ve değişimi yönetebilen liderler sayesinde ayakta kalır.

• Liderlik, organizmanın ruhudur. Stratejiyi belirleyen, kültürü oluşturan, değişimi yöneten ve insanları ortak bir hedefe taşıyan liderlik; şirketin uzun ömürlü, dayanıklı ve değer üreten bir yapıya dönüşmesini sağlar.
• Sürdürülebilirlik, uzun vadeli düşünmeyi gerektirir. İyi bir lider, günü kurtaran değil, geleceği inşa eden kararlar alır. Kuruma yön, anlam ve hedef kazandırır.
• Değerler, etik, ekip içi davranış normları, liderin tutumuyla şekillenir. Sürdürülebilir şirketler, güçlü ve tutarlı bir kültür üzerine inşa edilir.
• Pazarlar, teknolojiler, iş yapış biçimleri değişir. Bu değişimlere adapte olamayan şirketler geride kalır. Lider, değişim karşısında panikleyen değil; değişimi yöneten kişidir.
• Sürdürülebilirlik, yalnızca kaynakları değil; insanları da korumayı ve geliştirmeyi Lider, yetenekleri çeker, geliştirir ve kurumda tutar. Bağlılık ve gelişim kültürünü liderler inşa eder.
• Liderler, açık iletişimle belirsizlikleri yönetir ve güven ortamı sağlar. Güven ortamı, sürdürülebilir iş birlikleri ve yüksek bağlılık için zemindir.
• Lider, organizasyonu kendi varlığına bağımlı hale getirmez; sürdürülebilir sistemler ve ikinci kademe liderler yetiştirerek devamlılığı güvence altına alır.
  

  Kötü liderlik sürdürülebilirliği nasıl tehdit eder?

  • Kişisel egoya dayalı kararlar almak, ben her şeyi bilirim kafasında olmak
  • Kritik pozisyonları “sadakat” ile yani tanıdıklar, akrabalar ile doldurmak
  • Değişime direnç göstermek
  • Geri bildirimden korkmak, ego yapmak
  • Krizleri görmezden gelmek, biz neler atlattık demek
  • Yetki devretmemek, kimseye güvenmemek

  Bu tür liderlik yaklaşımları şirketin dayanıklılığını azaltır ve sonraki kuşaklara geçişi riske atar.  “Liderlik, sadece bugünü yönetmek değil; yarını mümkün kılmaktır.”

Cevap: Kurumsal hafıza, bir şirketin deneyimlerinden öğrendiklerini saklama ve aktarma becerisidir. Sürdürülebilir şirketler geçmiş hataları tekrar etmez, başarıları model alır.

Kurumsal hafıza, bir kurumun zaman içinde edindiği bilgi, deneyim, değer, alışkanlık, ilişki ve kararların toplamıdır. Bu bilgi, sadece dokümanlarda değil; süreçlerde, çalışanlarda, kültürde ve hatta davranış kalıplarında yaşar.

Kurumsal hafıza neden önemlidir?

• Aynı hataların tekrar edilmesini önler
• Süreç sürekliliğini ve kaliteyi korur
• Yeni çalışanların daha hızlı adapte olmasını sağlar
• Kriz anlarında doğru refleksler üretir
• Liderlik ve karar alma süreçlerinde tutarlılık sağlar
• Geçmiş başarıların nedenlerini analiz etmeyi mümkün kılar

Kurumsal hafıza neleri kapsar?

• Geçmiş stratejik kararlar, toplantı tutanakları ve sonuçların kayıt altında tutulmasını
• Proje süreçleri ve çıktılarının depolanmasını
• Müşteri ilişkileri ve deneyimlerinin kaydedilmesini
• Satış ve satın alma aktivitelerinin kaydedilmesini
• İç yazışmalar, raporlar, tutanakların saklanmasını
• Gayri-resmî bilgilerin özel erişime açık olarak muhafaza edilmesini
• Personele ait sicil, tatil, eğitim, performans bilgilerinin sistematik olarak kaydedilmesini

Kurumsal hafıza nasıl kaybolur?

• Herkesin kendi bilgisini tutması ve paylaşmaması
• Anahtar çalışanların kurumdan ayrılması
• Kurumsal unutkanlık, yani her değişimde geçmiş kayıtları silme eğilimi, örneğin eski müşteriler, eski tedarikçiler
• Yangın gibi doğal afetlere karşı önlem alınmamış olması
• Hacker türü dışarıdan gelebilecek saldırılar
• Küstürülmüş bir personelin ayrılırken veriye sistematik zarar vermesi
• Yeterli back-up kayıtları olmaması, back-up prosedürlerinin kurumsallaştırılmamış ve sadece kişilerin takibine bırakılmış olması
• Bir işletme koçu veya bağımsız bir yönetim danışmanı ile çalışmayan bir işletmenin sadece kısa vadeli karlılığa odaklanarak bu tür kritik konuların farkında olmaması

Kurumsal hafıza nasıl korunur ve güçlendirilir?

1. Dokümantasyon kültürü oluşturun:
   Bilgi kayıt altına alınmalı, erişilebilir ve güncel tutulmalıdır.
2. İç iletişim ve arşiv sistemleri kurun:
   Dijital bilgi yönetim platformları (intranet, wiki, proje yönetim araçları vb.) kullanın.
3. Bir İşletme koçu ile çalışın:
   Firmanızın satış ve büyüme başarısının, her işi bilmenizi gerektiğini kabul edin.
4. Sessiz bilgiyi görünür hale getirin:
   Sadece yazılı değil; alışkanlık, ilişki ve reflekslerin de nasıl oluştuğunu anlamaya çalışın.
5. Süreç hafızası yaratın:
   Her iş süreci sonrası kısa öğrenme oturumları, “neler öğrendik?” raporları oluşturun. Toplantıları toplantı tutanağı düzenleyerek bitirin
6. Kültürel süreklilik sağlayın:
   Şirketin değerlerini ve geçmişini yeni çalışanlara aktaran bir oryantasyon süreci oluşturun.
7. Verilerin sistematik olarak yedeklendiğinden emin olun

Firma verileri sistematik ve bilinçli olarak değişik ortamlarda yedeklenmeli ve zaman zaman geri döndürülebilir (restore) oldukları test edilmelidir.

Cevap: Şirketi bir organizma olarak görmek, tüm birimlerin birbirini etkilediğini fark etmek sistem düşüncesidir.

Bu bakış açısı, palyatif ve geçici çözümler yerine kalıcı dönüşüm sağlar.

Genellikle Türk firmalarında sürdürülebilirliğin ikinci kuşak ve sonrasında devam edemediğini müşahede ediyoruz. Bunun ana sebebi, bir firmayı sıfırdan var eden ve büyüten firma sahibinin, attığı her adımı doğru kabul ederek egolarına teslim olması ve dış yardım almamasıdır.

Girişimci, yatırımcı, atmış olduğu o ilk adım ile başkalarının görmediği alanda bir fırsat yaratmış, bir iş modeli oluşturmuştur. Ancak büyük ölçeklere ulaşan işletmeler, işletme sahibinin düşündüğü şekilde yönetilemezler. Kurumsallaşmaları, başka fikirlerin dinlenmesi, risk ve fırsatların aynı ölçüde her yönü ile değerlendirilmesi,  işlerin kişilere bağımlı olmaktan çıkartılması gerekir. Bir şirketin organizma olarak sürekliliği, canlılığı, dayanıklılığı ve stratejik sürdürülebilirliği ancak bu şekilde mümkün olur

Bu konudaki hizmetlerinize ulaşmak için lütfen tıklayınız